Mollen, de nieuwe archeologen van deze tijd?

Begin dit jaar in januari heeft Thomas de Vries voor zijn studie archeologie aan de Universiteit van Leiden een uitgebreid archeologisch molshopenonderzoek uitgevoerd op het terrein van Huis Hagen/Kasteel de Kelder te Doetinchem. Doel van dit onderzoek was om te achterhalen in hoeverre met behulp van molshopen en de vondstenconcentraties uit molshopen, bepaald kan worden op welke locaties binnen het kasteelterrein een hoge verwachting geldt op voorkomen van archeologische sporen/structuren.

In plaats van een archeoloog met een graafmachine hebben op het landgoed de mollen met hun graafwerk de nodige archeologische vondsten naar boven gebracht.

Thomas de Vries heeft in totaal 837 molshopen met de hand doorzocht. Het vondstmateriaal bestond onder andere uit fragmenten van kloostermoppen (een baksteensoort die in de Late Middeleeuwen werd gebruikt) en stukjes keramiek (daterend uit de 18e en 19e eeuw). Er zijn ook enkele bijzondere fragmenten uit de 11e/12e eeuw aangetroffen. Voor zijn onderzoek heeft Thomas de Vries gebruik kunnen maken van het onderzoeksrapport van de archeologen van Bureau Raap. Uit dit onderzoek is naar voren gekomen dat er vroeger een gracht rond Kasteel de Kelder lag en het kasteel twee keer zo groot was. Met de door de mollen naar bovengebrachte archeologische vondsten kon redelijk nauwkeurig bepaald worden waar de gebouwen vroeger hebben gestaan.

Helemaal in het noordelijk deel van het onderzoeksgebied bevond zich ook een cluster aan molshopen. Hier was iets bijzonders mee aan de hand. Deze lag namelijk in een heel duidelijk vierkant patroon. Direct om dit vierkante patroon waren geen molshopen te vinden. Het kan hier bijvoorbeeld gaan om een oude waterput met een organische vulling die mollen en regenwormen aantrekt. Deze waterput kan gebruikt zijn om bijvoorbeeld het vee wat op deze wei graasde te voorzien van water. Dit vierkant zat daarnaast ook erg vol met vondstmateriaal.

De uitkomsten van het onderzoek laten zien waar er op basis van het molshopenonderzoek archeologie verwacht kan worden. Uiteraard zijn ook de locaties van de voormalige grachten archeologisch erg relevant. Één ding is duidelijk: de mollen zullen veel vaker worden ingezet als de nieuwe archeologen van de toekomst. De Stichting Beelaerts van Blokland Hagen, waaronder het landgoed met haar monumentale gebouwen valt, is blij met het onderzoek dat deels weer nieuw licht doet schijnen op het verleden. Mede met deze onderzoeksgegevens kunnen de verdere plannen voor de reconstructie voor de tweede Beuk bij Kasteel de Kelder op een verantwoorde wijze ontwikkeld worden.